Nazwa szafir wywodzi się z greckiego słowa sapphirus – niebieski. Obecnie jednak szafirem określamy wszystkie odmiany barwne korundów (Al2O3) za wyjątkiem czerwonej dla której zarezerwowano nazwę rubin. Powszechnie przyjęto także na świecie, że dla szafirówo innej barwie niż niebieska należy podawać pełną nazwę określającą barwę, np. zielony szafir, żółty szafir, leukoszafir (bezbarwny), padparadża (żółtopomarańczowy do pomarańczowożółtego).
Właściwości fizyczne
- Układ krystalograficzny: trygonalny
- Twardość: 9
- Łupliwość: brak
- Rysa: biała
- Przełam: drobnomuszlowy, nierówny, haczykowaty
- Gęstość: 3,97 – 4,05 g/cm3
- Dwójłomność: 0,008
- Współczynnik załamania światła: 1,762-1,778
- Dyspersja: 0,018 (BG), 0,011 (CF)
- Pleochroizm:
* niebieski szafir- wyraźny: głęboko niebieski/ zielonkawoniebieski
* żółty szafir- słaby: żółty/ jasnożółty
* zielony szafir- słaby: zielonożółty/ żółty
* fioletowy szafir- wyraźny: fioletowy/ jasnoczerwony
- Fluorescencja: zwykle brak
Spotykane są coraz powszechniej szafiry poprawianie. Powszechne metody poprawiania to dyfuzja, napromieniowanie, wygrzewanie, wygrzewanie z udziałem topników, szkła.