Na wartość diamentu wpływ mają cztery kryteria określane jako „4C”:

• masa (z j. angielskiego Carat)
• kolor (z j. angielskiego Colour)
• czystość (z j. angielskiego Clarity)
• szlif (z j. angielskiego Cut)

Powyższe tworzy swoistą wizytówkę diamentu bowiem jest bardzo mało prawdopodobne aby w obrocie znalazły się dwa diamenty dla których „4C” byłoby identyczne. Określenie „4C” dla diamentu odbywa się według ściśle określonych reguł. Obecnie na świecie wyróżnia się 3 zasadnicze podejścia do oceny 4C reprezentowane przez:

• IDC – Międzynarodowa Rada Diamentów
• GIA – Amerykański Instytut Gemmologiczny
• CIBJO – Międzynarodowa Konfederacja Jubilerstwa, Kamieni Szlachetnych i Złotnictwa).

Poszczególne różnią się między sobą podejściem do barwy, czystości i szlifu, a szereg światowych laboratoriów pracuje w oparciu o wybrane standardy. Firma Diamentowe Studiu wycenia i ocenia diamenty według standardów IDC w oparciu o które pracuje jedno z największych i najbardziej uznawanych na świecie laboratoriów – HRD Antwerp. Jedynie w przypadku barwy w certyfikatach podajemy nazwę stosowaną przez IDC jak i GIA z uwagi na powszechnie stosowane oznaczenia literowe barw na całym świecie.

Masa (Carat)

Masa wszystkich kamieni jubilerskich, w tym i diamentów, określana jest w karatach (ct). Jeden karat równa się 0,2 gramy i dzieli się na 100 punktów. Masa diamentów w certyfikatach podawana jest zawsze w karatach z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Warzenie diamentów przeprowadzane jest zawsze minimum z dokładnością do tysięcznej części karata a zaokrąglenie setnej części w górę jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy na trzecim miejscu po przecinku jest 9.

Kolor (Colour)

Barwa diamentów warunkowana jest strukturą atomową, zaburzeniami i defektami tej struktury, oraz domieszkani innych atomów w strukturze poza atomami węgla.

W zależności od typów barw i nasycenia wyróżnia się w diamentach barwy typu Cape i barwy fantazyjne. Diamenty barwy Cape mogą posiadać także jeszcze tak zwane barwy ekwiwalentne czyli współwystępujące. Skala barw typu Cape rozciąga się od bezbarwnych do jasno żółtych. W nomenklaturze międzynarodowej przyjęło się stosowanie oznaczeń literowych od D do Z. Barwa „D” określa kamień biały – bezbarwny, a „Z” żółty:

• D i E – kamienie o wysokiej delikatnej bieli tzw. bezbarwne
• F i G – kamienie o delikatnej bieli zaliczane także do grupy tzw. brylantów bezbarwnych
• H – kamienie białe, tzw. bliskie bezbarwnym
• I i J – kamienie o lekko stonowanej bieli
• K i L – kamienie o stonowanej bieli
• M i N – kamienie o lekko żółtawych odcieniach
• O i P – kamienie żółtawe lub jasno żółte
• Q i R – kamienie lekko żółte
• S i Z – kamienie żółte.

W poniższej tabeli przedstawiono odpowiedniki poszczególnych barw diamentów według różnych nomenklatur.

Barwa według GIA	Barwa według IDC	Stare nazewnictwo (tzw. tradycyjne)
D	Exceptional white +	River
E	Exceptional white
F	Rare white +	Top Wesselton
G	Rare white
H	White	Wesselton
I	Slightly tinted white	Top Crystal
J	Crystal
K	Tinted white	Top Cape
L	Cape
M – Z	Tinted colour	Cape Yellow

Na barwę diamentów wpływ wywierać może także ich fluorescencja, czyli zdolność diamentów do emisji widzialnego światła pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Szacuje się że około 50% diamentów w obecności światła ultrafioletowego emituje widzialne dla człowieka światło, a w około 10 % kamieni fluorescencja jest na tyle wysoka, że wpływa na barwę kamienia w warunkach naturalnego oświetlenia. Dlatego też tak ważne jest aby certyfikaty wydawane dla diamentów zawierały informację o ich fluorescencji.

Oceny barwy diamentów typu Cape dokonuje się przy wykorzystaniu tak zwanych kamieni porównawczych o ściśle określonych i zdefiniowanych laboratoryjnie barwach. Ocena ta polega na porównaniu ocenianego diamentu z kamieniami wzorcowymi przy standardowym oświetleniu D65. Ocena barwy może być także dokonywana przy wykorzystaniu spektrofotometrów w których automatyczny pomiar odbywa się poprzez badanie absorpcji spektrum światła widzialnego oraz IR i UV. Takie urządzenia wykorzystywane są w renomowanych laboratoriach światowych jak i w laboratorium Diamentowego Studnia. W naszym laboratorium oceny barwy dokonujemy na kamieniach porównawczych, oraz przy wykorzystaniu przyrządu spektrofotometrycznego Colibri Firmy Sarin.

W obrocie diamentami funkcjonują oznaczenia barw typu TLB i TTLB, oraz TLC i TTLC. Są to skróty od angielskich nazw Top Light Brown i Top Top Light Brown i określają diamenty posiadające delikatny brązowy odcień zaliczane do Serii Brown. Diamenty te nie są zaliczane jeszcze do barw fantazyjnych, a odcień barwy kamieni TLB odpowiada barwie M, N, O według skali GIA, a odcień barwy TTLB barwie J, K, L.

Barwy fantazyjne diamentów mogą mieć różne odcienie, nasycenia i są wywoływane defektami sieci, oraz wtrąceniami w strukturę diamentu.
W tabeli po lewej przedstawiono wybrane barwy fantazyjne i ich genezy.

Cena diamentów barwy Cape spada wraz z wzrostem jego zażółcenia. Ceny diamentów fantazyjnych ze względu na niezmierną rzadkość występowania są bardzo zróżnicowane i mogą być kilka lub kilkaset razy wyższe od cen diamentów barwy Cape.

Czystość (Clarity)

Ocena czystości diamentów dokonywana według międzynarodowych standardów IDC oparta jest o 10 klas, od lupowo czystego do pique. Każdy stopień czystości jest szczegółowo nazwany i opisany. O tym, do jakiej klasy czystości określony diament zostanie zaliczony decyduje nie tylko obecność inkluzji, ale również ich rozmieszczenie, wielkość, ilość, łatwość dostrzegania i ich wpływ na brylancję.

Wydzielone klasy czystości przedstawiają się następująco:

• LC (Loupe-Clean) – diament bez znamion wewnętrznych przy powiększeniu 10x (według niektórych organizacji i laboratoriów kamień taki określany jest symbolem IF)
• VVS (Very Very Small) – bardzo, bardzo małe inkluzje, które są bardzo trudne lub trudne do znalezienia przez lupę o powiększeniu 10x, rozmiar i pozycja, oraz liczba inkluzji decyduje o ocenie VVS1 lub VVS2
• VS (Very Small) – bardzo małe inkluzje, które są trudne lub łatwe do znalezienia przez lupę o powiększeniu 10x, rozmiar i pozycja, oraz liczba inkluzji decyduje o ocenie VS1 lub VS2
• SI (Small Inclusions) – małe inkluzje, które są bardzo łatwe do znalezienia przez lupę o powiększeniu 10x, rozmiar i pozycja, oraz liczba inkluzji decyduje o ocenie SI1 lub SI2
• P1 (Pique I) – małe i nieliczne inkluzje widoczne gołym okiem od strony korony kamienia
• P2 (Pique II) – duże lub liczne inkluzje widoczne gołym okiem od strony korony kamienia
• P3 (Pique III) – duże lub liczne, bardzo dobrze widoczne inkluzje od strony korony kamienia wyraźnie obniżające brylancję

Ocena czystości dokonywana jest przy standaryzowanym oświetleniu D65 przy wykorzystaniu lupy aplamatyczno – achromatycznej o 10 krotnym powiększeniu. Pojęcie aplamatyczno – achromatyczna oznacza że lupa taka nie powoduje zniekształceń obserwowanych powierzchni i barw.

Dodatkowo określenie czystości diamentów może odbywać się przy wykorzystaniu mikroskopów. Zastosowanie mikroskopu zmniejsza możliwość przeoczenia rozpoznawalnych cech przy ocenie czystości. W laboratorium Diamentowe Studio do oceny czystości diamentów wykorzystujemy lupy jak i najnowszej generacji mikroskop stereoskopowy HRD Antwerp D-SCOPE z powiększeniem w zakresie od 6x do 50x, z optyką firmy ZEISS, z oświetleniem ledowym czarnego pola, światłem dziennym, specjalnym manipulatorem i systemem próżniowym do utrzymywania kamieni w trakcie badania, oraz okularami do pomiaru wielkości inkluzji.

Szlif (Cut)

Choć często pomijany na polskim rynku szlif jest elementem bardzo ważnym dla diamentów. Oceniając szlif analizie poddaje się proporcje kamienia jak i wykończenie szlifu czyli błędy symetrii i polerowania. To dzięki właściwemu oszlifowaniu diamentu można w pełni wykorzystać jego wysoki współczynnik załamania światła i współczynnik dyspersji które decydują, że promienie świetlne ulegają całkowitemu wewnętrznemu odbiciu i rozczepieniu, co z kolei wpływa na brylancję i życie kamienia.

Najbardziej powszechnym i cenionym rodzajem szlifu diamentów jest szlif brylantowy składający się z:

• 32 faset korony
• 24 faset podstawy
• tafli
• koletu
• rondysty.

Oceniając proporcje określa się i dokonuje się pomiarów:

• średnicy brylantu
• całkowitej wysokości brylantu
• wysokości korony
• wysokości podstawy
• grubości rondysty
• rozmiar koletu
• kąta nachylenia podstawy (?)
• kąta nachylenia korony (ß)

Końcowa ocena proporcji kamienia może być klasyfikowana jako:

• bardzo dobra (Very Good)
• dobra (Good)
• średnia (Medium)
• słaba (Poor)

Oceny wykończenia szlifu czyli błędów symetrii i polerowania dokonuje się także w skali 4 – stopniowej podobnie jak proporcje. Obejmuje ona ocenę poprawności wykonania szlifu, w tym między innymi równość i wielkość faset, linie i punkty ich styku, oraz wypolerowanie powierzchni faset.

W idealnie wyszlifowanych brylantach obserwujemy efekt „Hearts and arrows” (Serca i strzały).

Poza szlifem brylantowym diamentom często nadawane są szlify tak zwane fantazyjne. Istnieje szereg ich rodzajów, a podstawowe z nich to:

markiza (marquise)	owal (oval)	łezka / gruszka (pear)	serce (heart)	princess’a (princess)	szlif szmaragdowy (emerrald)	oktagon (radiant)	poduszka (cushion)	trójkątny (trillant)	asscher